طبقه بندی مشاغل

طرح طبقه بندی مشاغل چیست؟

طبق مادهٔ ۴۸ و ۴۹ قانون کار به دلیل پیشگیری از بهره‌کشی، کارگاه‌های دارای بیش از ۵۰ نفر کارگر و البته شرکت‌های خدماتی (پیمانکاری و تأمین نیروی انسانی) طرف قرارداد با ادارات اجرایی، مشمول طرح طبقه بندی مشاغل بوده و ملزم به اجرای این طرح هستند. در طرح طبقه بندی مشاغل، برخلاف آنچه در مورد حقوق و دستمزد کارگاه‌های زیر ۵۰ نفر جاری است، دیگر توافقات کارگر و کارفرما بابت تعیین حقوق نقش اساسی را ندارد؛ بلکه در زمان تدوین طرح طبقه بندی مشاغل در هر کارگاه، با توجه به مشاغل و نیازهای آن و البته امتیازات حاصله در سنجش شغل در حین پروسه طرح طبقه بندی مشاغل، حقوق مبنایی برای طبقه بندی ۲۰ گانه این طرح در نظر گرفته می‌شود که محاسبات حقوق و دستمزد براساس آن محاسبه می‌شود و دیگر حقوق کارگران بر اساس سلیقه کارفرما تعیین نمی‌شود از دیگر امتیازات طرح طبقه بندی مشاغل می‌توان به یکسان‌سازی حقوق در شرایط کار برابر اشاره کرد. به این معنی که اگر دو کارگر با شرایط مشابه و کار یکسان مشغول باشند، دارای حقوق یکسانی خواهند بود و این باعث می‌شود که احساس نارضایتی حاصل از تبعیض پیش نیاید. از دیگر موارد متفاوت در اجرای طرح طبقه بندی مشاغل، توافق و پرداخت مزایای به تبع شغل است. در کارگاه‌های زیر ۵۰ نفر و فاقد طرح طبقه بندی مشاغل، مزایایی چون حق جذب یا حق سرپرستی با توافق کارگر و کارفرما به فرد شاغل پرداخت می‌شد. بنابراین، در صورتی که مطابق با سلیقه و دلخواه کارفرما نبود در قراردادهای بعدی حذف می‌شد. اما در کارگاه‌های دارای طرح طبقه بندی مشاغل، این مزایا دیگر به شاغل پرداخت نمی‌شود، بلکه به خود شغل اختصاص می‌یابند و البته اعمال سلیقه کارفرما هم در نظر گرفته نمی‌شود. همچنین این مزایا به معنی واقعی خود یعنی “به تبع شغل” باز می‌گردند. اما فرق بین اختصاص این مزایا به شغل یا شاغل که اشاره شد چیست؟ زمانی که کارفرما این مزایا را برای شخص خاصی در نظر بگیرد، بدون آنکه فرد هم رده و هم مسئولیت دیگری با آن شخص را هم مشمول آن مزایا کند، در واقع مزایا را به واسطه شاغل پرداخت کرده نه به دلیل ماهیت آن شغل. اما در طرح طبقه بندی مشاغل با بررسی هر شغل، شناسنامه شغلی برای آن ایجاد شده و با توجه به عواملی همچون مهارت، تجربه، سابقه، مدرک تحصیلی، شرایط محیطی و کاری آن شغل و حتی پیش‌بینی و در نظر گرفتن آسیب‌های ناشی از آن شغل، جدول امتیازاتی تهیه شده و به واسطه آن امتیازات، رده و سطح آن شغل از سطح بندی ۲۰ گانه طرح طبقه بندی مشاغل مشخص می‌شود. همچنین با توجه به نکات و سطح آن شغل مزایای به تبع شغل مورد نیاز و ارتباط با آن تعریف شده و در آن جایگاه پیش‌بینی می‌شوند.